Boyun fıtığı, omurlar arasında yer alan disklerin çekirdeğindeki jelin yer değiştirmesinin bir sonucudur. Bu değişiklik, omurlar arasından geçen sinirlerin sıkışmasına veya omurilik kanalında bulunan omuriliği doğrudan sıkıştırmasına neden olabilir.
Bu durum, genellikle, diske aşırı stres uygulanmasından kaynaklanır. Ağır kaldırma veya ters dönme gibi hareketler aşırı strese sebep olabilir. Bunun yanı sıra, yaşlanma da disklerde yıpranma veya aşınma da fıtığın nedenleri arasındadır.
Fıtık tedavisinde fizik tedavi gibi ameliyatsız yöntemler kullanılabildiği gibi, bazı vakalarda ameliyat ile müdahale edilmesi gerekebilmektedir.
Boyun Fıtığı Nedir?
Omurlar arasında diskler ve bu disklerin merkezinde jel benzeri bir madde bulunur. Diskin dış kısmı, jelin içinde kalmasını sağlayan fibröz kıkırdaktan oluşur.
Dış kısım yırtıldığında veya ayrıldığında, koruyucu jel dışarı çıkmaya başlayabilir. Bu, bir diskin fıtık olması anlamına gelir. Hasar gören diskin boyunda olması durumunda da boyun fıtığı ya da fıtıklaşmış servikal disk olarak adlandırılır.
Boyun Fıtığı Belirtileri
En çok bilinen boyun fıtığı belirtisi boyun ağrısıdır. Ancak, disk bir sinir köküne basıyorsa, ağrının yanı sıra başka semptomlar da ortaya çıkabilmektedir. Boyun fıtığının en yaygın belirtileri arasında omuz veya kolda meydana gelen ve parmaklara kadar inebilecek uyuşma veya karıncalanma ile bir kol veya elde hissedilen güçsüzlüktür.
Diskin omuriliğe baskı yapması ise aşağıdakiler de dahil olmak üzere daha ciddi semptomlara yol açabilir:
Tökezleme veya garip yürüyüş
Karıncalanma veya vücudunuzdan bacaklarınıza doğru ilerleyen şok benzeri bir his
İnce motor becerileri için elleri ve kolları kullanmakta zorlanma
Denge ve koordinasyon kaybı
Boyun Fıtığı Başlangıcı
Boyun fıtığı boyunda gerçekleşen travmalar ya da yaralanmalar sonucu meydana gelebilmektedir. Böyle olmayan durumlarda ise belirtiler kendiliğinden yavaş yavaş gözükmeye başlar.
Boyun fıtığı birçok farklı ağrı tipine neden olabileceği gibi, özellikle başlangıçta hiç semptom göstermeyebilir. Ağrı, boyun, omuz ve kollarda hissedilen hafif ağrılar olarak başlayıp, bu bölgelerde hissedilen elektrik benzeri ağrılara kadar artabilir. Bazen kol veya el uyuşması veya güçsüzlüğü de olabilir.
Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Boyundaki fıtıklaşmış bir disk boyun ağrısına, yayılan kol ağrısına, omuz ağrısına ve kolda veya elde uyuşma veya karıncalanmaya neden olabilir. Ağrının derecesi ve türü donuk, ağrıyan ve lokalize edilmesi zor olandan keskin, yanan ve tespit edilmesi kolay olana kadar değişebilir.
Kollarınızdaki ve boynunuzdaki ağrı genellikle sinir köklerinizin boynunuzdaki bir sorundan rahatsız olduğunun ilk işaretidir.
İlerlemiş Boyun Fıtığı Belirtileri
İlerlemiş boyun fıtığı, omurlar arasındaki disklerin hasar görmesi sonucu, içerisindeki jel maddenin ciddi anlamda dışarı sızıntı yaptığı anlamına gelmektedir. Bu sızıntı, bölgenin şişmesine ve sinirler üzerine baskı yaparak sorunun ilerlemesine sebep olmaktadır.
Fıtığınızın ilerlememesi için, mutlaka bir doktora görünmek ve doktorun tavsiyelerini dikkatli bir şekilde uygulamak gerekir.
İleri Derecede Boyun Fıtığı Belirtileri
Nadiren de olsa, boyun fıtığının belirti ve semptomları, kendi başına stabilize olmak ve geçmek yerine yavaş yavaş daha kötü de olabilir. Servikal sinir kökü sıkışık veya iltihaplı kalırsa, kolda karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük ilerleyebilir.
Bu durumlarda, fıtıklaşmış bir diski tedavi edilmeden bırakmak, yoğun, keskin ağrılar, kısmi felç veya bağırsak hareketlerini kontrol edememe gibi sorunlara yol açabilir.
İleri derecede boyun fıtığı belirtileri gösteren hastalara bazen ameliyat ile de müdahale edilmesi gerekebilmektedir.
Boyun Fıtığına Ne İyi Gelir?
Fıtık vakalarının çoğunda, reçetesiz olarak alınabilen ağrı kesici ilaçlar, boynu güçlendiren ve esneten için fizik tedavi uygulamaları, ağrı hafifleyene kadar zorlayıcı hareketlerden kaçınmak ve soğuk kompres gibi ameliyatsız yöntemler fıtığın geçmesini sağlayabilir.
İyileşme sırasında ağır kaldırmaktan, sırtta ani baskıya yol açan veya tekrarlayan yorucu aktivitelerden kaçınmalıdır. İnsanlar ağrıya neden olan veya ağrıyı daha da kötüleştiriyormuş gibi hissettiren tüm egzersizlerden kaçınmalıdır.
Boyun Fıtığı Ağrısına Ne İyi Gelir?
Çoğu zaman, fıtıklaşmış diskten kaynaklanan sorunlar birkaç hafta içinde kendi başlarına iyileşmeye başlar. Bu arada, daha iyi hissetmeye yardımcı olabilecek yöntemler bulunmaktadır.
Öncelikle, ağrı ile baş etmek için, doktor tarafından önerilen anti-enflamatuar ağrı kesiciler kullanılabilir. Bununla birlikte, istirahat ve fizik tedavi de ağrıları kontrol altında tutmaya yardımcı olacaktır.
Boyun Fıtığına Ne İyi Gelir Evde?
Evde yapılabilecek en önemli şeylerden biri vücudun doğru pozisyonda tutulmasıdır. Omurların nötr bir hizada tutulması disklere daha az baskı uygulanmasına ve dolayısı ile fıtığın iyileşmesine katkı sağlayabilir.
Buna ek olarak, doktorun verdiği egzersizleri yapmak, soğuk ve sıcak kompresler yapmak, bitkisel bir takım ağrı kesiciler ya da doktorun önerdiği ilaçları kullanmak da soruna iyi gelebilir.
Boyun Fıtığı Yastığı
Boyun fıtığı ve omuz ağrısı için en iyi yastık, kafayı sağlıklı bir açıda tutacak kadar sağlam, ancak basınç noktalarını hafifletecek kadar yumuşak olandır.
Çoğu kullanıcı, hafızalı ortopedik köpük, lateks ya da karabuğday yastıklardan memnun kalır ve iyi yorumlar yapar, çünkü bu malzemeler en iyi desteği ve basınç dengesini sunar.
Boyun Fıtığı Ameliyatı
Servikal disk hastalığından muzdarip insanların büyük çoğunluğu basit, konservatif tedavilerle zamanla kendi başlarına iyileşmektedir. Bununla birlikte, diğer tedaviler başarısız olursa veya semptomlar kollardaki ve bacaklardaki güçsüzlüğün geliştiği noktaya kadar kötüleşirse ameliyat yardımcı olabilir. Bu duruma servikal miyelopati denir ve ameliyat önerilir.
Ameliyat, genellikle siniri sıkıştıran veya omuriliğe baskı yapan diskin çıkarılmasını içerir. Bu ameliyata diskektomi denir. Diskin bulunduğu yere bağlı olarak, cerrah, anestezi altındayken boynun ön (anterior diskektomi) veya arka (posterior diskektomi) kısmındaki küçük bir kesiden diski çıkarabilir.
Benzer bir teknik olan mikrodiskektomi, diski mikroskop veya başka bir büyüteç cihazı kullanarak daha küçük bir kesiden çıkartılmasıdır.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Sonrası
Erken ameliyat olan kişiler, ameliyat sonrasında daha hızlı iyileşme gösterebilir. Ayrıca uzun süreli sağlıklarında da iyileşme yaşayabilirler.
Tipik olarak, çoğu insan bel fıtığı ameliyatından 24 saat sonra eve gidebilir. Hatta bazıları aynı gün eve gidebilmektedir.
Doktorlar, bel fıtığı ameliyatından iyileşen kişilerin yaklaşık 4 hafta boyunca araba sürmek, uzun süre oturmak, ağırlık kaldırmak ve eğilmek gibi eylemlerden kaçınmalarını önerir.
Ayrıca, bazı egzersizler bel fıtığı ameliyatı geçirmiş kişiler için faydalı olabilir. Bununla birlikte, herhangi bir yorucu aktiviteye başlamadan önce doktora danışmalıdırlar.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Riskleri
Servikal omurga cerrahisinde başarı oranı çok yüksek olmakla birlikte bazı komplikasyonlarla karşılaşılması mümkündür. Pek çok kişi ölüm riskinden korksa da başarılı yapılan bir fıtık ameliyatının diğer ameliyatlardan daha yüksek bir riski yoktur.
Günümüzdeki teknolojik aletler ve gelişmiş teknikler sayesinde, fıtığın olduğu bölgeye mikroskobik olarak müdahale edilebilmekte ve hasar en aza indirilmektedir.
Ameliyatsız Boyun Fıtığı Tedavisi
Servikal bel fıtığından kaynaklanan ağrı genellikle cerrahi dışı tedaviler ile tedavi edilebilir. Öncelikli tedaviler, boynun gücünü, esnekliğini ve duruşunu iyileştirmek için kısa bir dinlenme süresi, ağrı kesici ilaçlar ve fizik tedaviyi içerebilir.
En etkili ve yaygın yöntemler genellikle egzersizler, fizik tedavi ve ilaçlardır. Bunların dışında, soğuk ve sıcak uygulamaları, masaj terapisi ve servikal traksiyon yani çekme tedavisi de yardımcı olarak kullanılabilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Olanlar
Fıtık ameliyatı olanlar, özellikle gelişmiş mikrocerrahi yöntemi kullanıldıysa, çok kısa bir süre sonra taburcu olabilmektedir. Taburcu olunsa dahi, boyunluk desteği kullanmak daha güvenli olmaktadır.
Genellikle, ameliyattan bir hafta sonra işe geri dönmek mümkün olsa da dört hafta boyunca hareket ederken dikkat edilmesi gerekir.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Fiyatları
Ameliyat fiyatları pek çok etkene bağlı olarak farklılaşmaktadır. Öncelikle, tedavi için başvurulan kurumun ekipmanları, doktorları ve genel fiyat politikası önemlidir. Daha sonrasında ise hastanın durumunun değerlendirilmesi sonucu belirlenen tedavi yöntemi de fiyata etki eder.
Bu nedenle, ameliyatın ücreti kişiden kişiye ve kurumdan kuruma farklılaşmaktadır.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Kaç Saat Sürer?
Ameliyatın ne kadar süreceği hastanın durumunun hangi seviyede olduğu ve uygulanacak olan ameliyatın türüne göre değişebilir. Ortalama olarak ameliyatın yarım saat ile dört saat arasında farklılık göstermesi beklenir.
Günümüzde kullanılan teknolojik ekipmanlar sayesinde süre bir hayli azalmaktadır.
Boyun Fıtığı Egzersizleri
Boyun fıtığı tedavisi için bazı egzersizler hem kadın hem de erkek hastalarda etkili olabilmektedir. Ancak, hiçbir egzersiz doktorunuzun bilgisi ve danışmanlığı dışarısında yapılmamalıdır.
Boyun esnetme, boyun retraksiyonu, ve izometrik tutma egzersizleri evde yapılabilecek egzersizlerden bazılarıdır.
Boyun Esnetme: Boynunuzun alt kısmı kenarla aynı hizada olacak şekilde sırt üstü bir masaya veya yatağa uzanın.
Başınızı yavaşça ve yavaşça geriye doğru indirin ve asılmasına izin verin. Bu ağrınızı daha da kötüleştirirse veya kolunuza ağrı gönderirse, devam etmeyin.
Bu pozisyonu 1 dakika tutun, 1 dakika dinlenin ve 5 ila 15 kez tekrarlayın.
Boyun Retraksiyonu: Eller yanda ve kafanız yatakta olacak şekilde sırt üstü uzanın.
Çenenizi göğsünüze doğru çekin.
Bu konumu 5 ila 10 saniye basılı tutun. 15 ila 20 kez tekrarlayın.
İzometrik Tutma: Dik oturun ve omuzlarınızı gevşetin. Sonra elinizi alnınıza yerleştirin.
Başınızı hareket ettirmeden başınızı elinize doğru bastırın.
Bu konumu 5 ila 15 saniye basılı tutun. Egzersizi 15 kez tekrarlayın.
Boyun Fıtığı Tedavisi
Boyun fıtığının tedavisinde kullanılacak olan yöntemleri, doktorlar, hastanın durumunu inceledikten sonra belirlemektedir. Çoğu zaman, fizik tedavi, dinlenme, basit egzersizler ve doğru duruş kesin çözüm sağlamaktadır.
Geleneksel, yani ameliyatsız yöntemlerin etkili olmadığı durumlarda ameliyatla tedavi edilmesi gerekebilmektedir.
Boyun Fıtığı Baş Ağrısı Yapar Mı?
Servikojenik baş ağrısı adı verilen ağrı türü, boyundaki belirli bir kaynaktan başa doğru yönlenen ağrıları tanımlamak için kullanılır. Bu ağrı genellikle sabit bir ağrı veya donuk bir histir, ancak bazen ağrı yoğunluğu kötüleşebilir. Servikojenik ağrılar, genellikle, boynun, başın veya yüzün bir tarafında meydana gelir.
Boyun fıtığı olan hastalarda, fıtıklaşan diskin şişmesi ya da içerisindeki jelimsi maddenin dışarı çıkarak sinirlere baskı yapması sonucu bu tip baş ağrısı ile sık sık karşılaşılabilmektedir.
Boyun Fıtığı Nasıl Geçer?
Dinlenme, ağrı kesici ilaçlar, omurga enjeksiyonları ve fizik tedavi yöntemleri boyun fıtığının tedavisinde kullanılan ve etkili olan ameliyatsız yöntemlerdir. Çoğu hasta, 6 hafta içinde hareketlerine dikkat ederek iyileşme gösterir ve normal aktiviteye döner. Semptomlar devam ederse, ameliyat önerilebilir.
Ameliyat olan hastalar ise genellikle dört haftalık bir istirahatten sonra günlük hayatlarına kademeli olarak dönüş yapabilmektedir.
Boyun Fıtığı Hareketleri
Boyun fıtığına iyi gelen ve boyun fıtığını geçiren bazı hareketler olsa da bu hareketler kesinlikle bir doktor danışmanlığı ya da tavsiyesi olmadan yapılmamalıdır. Özellikle, boyun fıtığı ilerlemiş olan ve sinirlerinde baskı olan hastalar, yanlış hareketler sonucunda kendilerine ciddi zarar verebilirler.
Fıtık olan bölgeye baskı uygulamayacak, omurlar arasındaki diskleri zorlamayacak ve ağrıya sebep olmayan esneme hareketleri olumlu sonuçlar doğurabilmektedir.
Boyun Fıtığı Neden Olur?
Disklerde fıtık, en sık, disk dejenerasyonu adı verilen kademeli, yaşlanmaya bağlı bir aşınma ve yıpranmanın sonucudur. Yaşlandıkça, omurların esnekliğinde azalmalar olur. Esnekliğin azalması da esneme veya bükülme sonucunda disklerde zedelenme oluşmasına neden olabilir.
Çoğu insan boyun fıtığının nedenlerini tam olarak belirleyemez. Ağırlık kaldırmak ve kaldırırken doğru pozisyonda durmamak fıtığa sebebiyet verebilir. Nadiren, düşme veya sırtına darbe gibi travmatik olaylar da sorunun altında yatar.
Boyun Fıtığı Nasıl Anlaşılır?
Çoğu durumda olduğu gibi, fıtıklaşmış diskler erken tespit edildiklerinde tedavi süreci daha kolay olabilmektedir. Ancak, fıtıklaşmış bir diskiniz olup olmadığını söylemek zor olabilir çünkü semptomlar hafif seyredebilir. Semptomların şiddetli olduğu durumlarda bile çok çeşitli spinal veya sinir koşullara da işaret edebilir.
Boyun fıtığı olduğunu belli edebilecek belirtiler:
Vücudun bir tarafında ağrı ve uyuşma
Kola vuran ağrı (Genellikle sadece bir tane)
Yürürken ağrı
Oturduktan sonra kötüleşen ağrı
Uyuduktan sonra kötüleşen ağrı
Omuzlarda ve kollarda karıncalanma
Kollarda güçsüzlük
Bu belirtilerden herhangi biriyle karşılaşırsanız, özellikle de uzun süre devam ediyorsa, bir doktora görünmelisiniz.
Boyun Fıtığına Hangi Bölüm Bakar?
Boyun ağrıları için ilk olarak başvurulan bölüm genellikle fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümüdür. Fıtık için de fizik tedavi bölümüne başvurmak gerekir. Buna karşın, yalnızca fizik tedavi bölümü, boyun fıtığı ile hangi bölüm ilgilenir sorusunun cevabı için yeterli değildir. Fıtık durumlarında omurga üzerindeki sinirler de etkilenebildiğinden mutlaka beyin ve sinir cerrahisi bölümüne de gidilmelidir.
Bu iki bölüm de fıtığın ne seviyede olduğu, sinirleri nasıl etkilediği ve hangi yöntem ile tedavi edileceği ile ilgilenir ve hastanın iyileşmesini sağlar.
Boyun Fıtığı Ağrısı Nereye Vurur?
Boyunda meydana gelen bir fıtık ilk olarak boyun ağrısına sebep olabilir. Ancak, boyun, ağrının görüldüğü tek yer olmayabilir. Özellikle, boyundaki sinirlere baskı uygulayan ve sıkışmalarına sebep olan fıtık vakalarında, ağrı omuz, kol ve baş bölgesine de yayılarak dayanılmaz hale gelebilir.
Ağrıların yayılması ve artması söz konusu ise hiç ertelemeden bir uzmana başvurmak gerekir.
Boyun Fıtığı Baş Döndürür Mü?
Baş dönmesi sık karşılaşılan belirtiler arasında olmasa da boyunda fıtıklaşan bir disk bazı hastalarda baş dönmesine de yol açabilir. Fıtığın tedavi edilmemesi sinirler üzerinde daha fazla baskı oluşmasına sebep olduğundan ilerlemiş fıtıklarda baş dönmesi görülme ihtimali artabilmektedir.
Boyun Fıtığı Kulak Ağrısı Yapar Mı?
Omurgadan geçen sinirlerden bazıları kulaktaki sinirler ile de bağlantılıdır. Bu nedenle, kulak ile bağlantılı sinirlerin bulunduğu bölgeye baskı yapan bir boyun fıtığı kulakta da ağrıya sebep olabilir.
Boyun Fıtığı Sırt Ağrısı Yapar Mı?
Baş, omuz, kol gibi birçok farklı bölgede ağrıya sebep olabilen boyun fıtığı, aynı şekilde sırt ağrısının da altında yatan sebep olabilir. Fıtığın kötüleşmesi ve sinirlere daha da fazla baskı yapmaya başlaması ağrının seviyesini de arttırmaktadır.
Boyun Fıtığı Fizik Tedavi
Fizik tedavi sürecinde ilk olarak fıtığınızın durumuna göre, sıkışan sinirler üzerindeki baskıyı hafifletmeye yarayan özel fizik tedavi hareketleri verilir.
Daha sonra, omurganın stabilize edilmesine yardımcı olmak için genellikle çekirdek stabilizasyon egzersizleri reçete edilir.
Dayanıklılığa yardımcı olmak için aerobik kondisyon eklenir. Son olarak, terapist tarafından esnetme ve manuel terapi ile genel esnekliğin geliştirilmesine yardımcı olunur.
Ayrıca, ağrı kesici ilaçlar ve çeşitli kremler de tedavi sürecinde destekleyici olarak kullanılabilir.
Boyun Fıtığı İçin Boyunluk
Boyun fıtığı için boyunluk kullanmak fıtık ile birlikte ortaya çıkan ağrı ve diğer semptomların geçici olarak hafifletilmesini ve hastanın bir süreliğine rahatlamasını sağlayabilir. Ancak, boyunluk, başlı başına bir fıtık tedavi yöntemi değildir.
Hatta, uzun süre boyunluk kullanmak kasların güçsüzleşmesine sebep olabileceğinden çoğu zaman tavsiye edilmemektedir. Boyun ağrınız var ise doktora danışmadan boyunluk kullanmamak gerekir.
Boyun Fıtığı Kalbe Baskı Yapar Mı?
İlerlemiş ve müdahale edilmeyen boyun fıtığı üst vücudun pek çok farklı bölgesinde ağrılara sebep olabilir. Çoğu kişi göğüs ve kalp bölgesinde meydana gelen baskı ya da ağrı hissinin boyun fıtığından kaynaklanabileceğini düşünmez ve bu da fıtık daha da kötüleşene kadar fark edilmemesini sağlar.
İleri seviye ve sinirlere baskı uygulayan fıtıklar kalpte baskı oluşmasına sebep olabilir.
Boyun Fıtığı Patlaması
Halk arasında boyun fıtığı patlaması olarak adlandırılan durum, fıtıklaşmış diskin gitgide kötüleşmesi sonucu, içerisindeki jel maddenin tamamen dışarı sızarak sinirler ve dokular üzerinde baskı oluşturması durumudur.
Boyun fıtık patlaması belirtileri, ağrıların yoğunlaşması, kollarda güçsüzleşmesi, omuz, boyun, kol bölgelerinde uyuşma ve karıncalanmalar ve hatta denge problemleri bile olabilmektedir.
Boyun Fıtığına Hangi Doktor Bakar?
Boyun fıtığına hem fizik tedavi ve rehabilitasyon doktorları hem de beyin ve sinir cerrahisi uzmanları bakmaktadır. Böylece, fıtığın sebep olabileceği sinir problemleri de dahil olmak üzere tüm sorunlar değerlendirilip tedavi edilir.
Boyun Fıtığı Ağrısı Göğse Vurur Mu?
Yukarıda da belirtildiği üzere, sinirlere baskı yapan fıtıklar, vücudun pek çok farklı bölümünde ağrıya yol açabilir. Dolayısı ile ilerlemiş fıtıklar göğse de vurabilir.
Boyun Fıtığı Nefes Darlığı Yapar Mı?
Boyundaki sinirlerin ciddi oranda etkilenmesi durumunda, fıtıktan kaynaklı, nefes darlığı gibi solunum problemleri ile karşılaşılabilir.
Boyun Fıtığı Nerede Olur?
Sırttaki omurgalar, birbirinden daha kolay ayırt edilebilmesi ve doktorların daha kolay işaret edebilmesi için numaralandırılmıştır. Boyun fıtığı ise en çok 5 ve 6 numaralı omurlar arasında meydana gelir. Bunun sebebi, bu omurların, gün içerisinde en çok kullandığımız ve en çok baskıya maruz kalan omurlar olmasıdır.
İkinci olarak en çok boyun fıtığı görülen yer ise 6 ve 7 numaralı omurlar arasıdır.
Boyun Fıtığı Bitkisel Tedavi
Pek çok kişi, yaşadığı rahatsızlıklar için bitkisel çözümleri ya da doğal tedavi yöntemlerini tercih etmektedir. Aynı durum boyun fıtığı için de geçerli olabilmektedir.
Bazı bitkiler, içerisindeki doğal ağrı kesici maddeler ve antienflamatuar özellikleri sayesinde fıtıktan kaynaklı ağrıları geçici olarak dindirebilmektedir. Ancak, kalıcı tedavi yöntemlerinden biri olarak düşünülmemelidir.
Çoğu kişinin fıtığı, ameliyata gerek olmadan fizik tedavi gibi doğal yöntemlerle geçebilmektedir. Mevcut tedavi imkanları denenmeden önce mutlaka doktora danışılmalıdır.
Boyun Fıtığı İçin Masaj Aleti
Masaj, fıtık tedavisinde çok dikkat edilmesi gereken bir yöntemdir. Bu yöntem, hastanın geçici olarak rahatlamasına yardımcı olsa da kalıcı bir tedavi yöntemi olmadığını unutmamak gerekir.
Masaj uygulaması, yalnızca bir uzman tarafından yapılmalıdır. Aksi takdirde ciddi hasarlara yol açması mümkündür. Masaj aletleri de kolay ve rahatlatıcı gözükse de doktora danışılmadan kullanılmamalıdır.
Boyun Fıtığı Kol Ağrısı
Vücudumuzun her tarafına yayılan sinirler omurlarımızdan geçerek farklı yerlere gitmektedir. Omurlar arasında fıtık meydana gelmesi, farklı bölgelere giden sinirleri baskıya maruz kalmasına ve farklı bölgelerde ağrı hissedilmesine neden olur.
Kola giden sinirlerin etkilenmesi durumunda, kol uyuşması ve ağrı gibi pek çok semptom ortaya çıkabilir.
Boyun Fıtığı Kulak Çınlaması
Servikal omurga anormallikleri ve rahatsızlıkları, kulak damarlarını ve / veya sinirleri farklı mekanizmalarla etkileyebilir. Servikal omurga problemlerinden sonra kulaklarda işlev kayıpları meydana gelebilir. Bunlar, işitme kaybı, baş dönmesi veya kulak çınlaması olarak ortaya çıkabilir.
Fıtığın, kulakları etkileyecek boyuta gelmesi, rahatsızlığın ileri bir seviyede olduğuna işaret eder. Kulak çınlaması gibi belirtileri olan hastalar hiç ertelemeden doktora gitmelidir.
Boyun Fıtığı Masajı
Birçok masaj türü olsa da fıtıklaşmış bir diskin tedavisinde kullanılan en ideal masaj türlerinden bir tanesi derin doku masajıdır. Bunun sebebi, etkilenen bölgedeki kas gerginliğini ve spazmları hafifletmek için daha fazla fakat kontrollü baskılar kullanılmasıdır.
Masaj tedavisi yalnızca fizik tedavi uzmanları tarafından, gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra uygulanmaktadır. Bilinçsizce uygulanan masajlar hastada kalıcı hasarlar olmasına yol açabilir.
Boyun Fıtığı Engelli Raporu Oranı
Boyun fıtığı engel oranı kişiden kişiye değişebilmektedir. Her hasta özel olarak değerlendirilerek karar verilir. Karar verilirken en çok dikkat edilen şeylerden biri de hastanın günlük hayatının ne derece olumsuz etkilendiğidir.
Tıbbi değerlendirmeler sonucu ağrı ve hareket kısıtlanması gibi sorunlar tespit edilen hastalar düşük seviye rapor alabilmektedirler.
Hareket kaybının ileri seviyede olması, hissizleşme, ciddi fonksiyon kayıpları gibi durumlarda ise rapor oranı artmaktadır.
Boyun Fıtığı Kürek Kemiği Ağrısı
Kürek kemiği ağrısının fıtık ile bağlantılı olabileceğini çoğu kişi ilk etapta düşünmese de tedavi edilmeyen fıtıklar altta yatan sebeplerden biri olabilmektedir. Sinirler üzerinde fazla baskıya sebep olan fıtıklar vücudun diğer bölgelerinde de ağrıya yol açar.
Boyun Fıtığında Yatış Pozisyonu
Sırt üstü uyumak en uygun uyku pozisyonudur, çünkü başınızı düzgün bir şekilde konumlandırmak için en kolay yoldur. Bununla birlikte, konfor için daha düz bir yastık kullanırken aynı zamanda boynunuzun eğriliğini güçlendiren bir yastık bulmak önemlidir.
Yan şekilde yatmak sırt üstü yatmak kadar tercih edilmez, ancak yüz üstü yatmaktan daha iyidir. Yan uyuyanların hatırlaması gereken en önemli şey, boynunun başlarıyla mükemmel bir şekilde hizalanmasını sağlamak için uzun bir yastık kullanmaktır. Bu, tüm gece boyunca omurgayı düz tutacaktır.
Yüzüstü uyumak önerilmez. Yine de bazı insanlar bu şekilde uyumaya alışmıştır ve değiştirmeleri kolay olmayabilir. Yan veya sırt üstü uyumakta zorlanıyorsanız, boynunuz için kötü bir pozisyonda kalmamak adına ince bir yastık veya hiç yastık kullanmamayı düşünebilirsiniz.
Dik bir pozisyonda yatmak, hamileler için daha çok tercih edilen bir pozisyon olduğu gibi hem sırt hem de boyun ağrısı çekenler için yararlı bir pozisyon olduğunu kanıtlamıştır. Geleneksel bir yastık yerine, dik uyumayı tercih eden insanlar, alt sırtları için küçük bir yastıkla birlikte boynu destekleyen U şeklinde bir yastık kullanmalıdır.
Kas Spazmı ve Boyun Fıtığı
Omurlara ve sinirlere baskı uygulayan ilerlemiş fıtıklar, bölgedeki kaslarda spazm yaşanmasına da sebep olabilir. Kas spazmı, keskin ağrılara ve sertleşmelere sebep olabilmektedir.
Bu durumlarda genellikle kasları rahatlatacak hareketler ve önce soğuk sonra sıcak uygulamaları etkili olabilmektedir. Ayrıca, uzmanlar tarafından uygulanan masajlar da rahatlama sağlayabilir. Bu yöntemlere ek olarak, doktorunuz tarafından reçete edilen ilaçlar da kullanılabilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatında Platin Takılması
Doğal servikal intervertebral diskler, mühendislik açısından dikkate değer bir mekanik yapıdır. Boyundaki kemikler arasında etkileyici bir hareket aralığı sağlarken, büyük bir sıkıştırma yükünü emme yeteneğine sahiptir.
Doğal diskin şeklini ve işlevini yapay bir diskle kopyalamak zordur. Bununla birlikte, birkaç yapay servikal disk geliştirilmiştir ve kronik boyun ağrısına ve kol ağrısı veya halsizlik gibi diğer semptomlara neden olan servikal disk problemlerini tedavi etmek için cerrahi bir seçenek olarak mevcuttur.
Platin takılması gereken durumlarda, öncelikle hasar gören disk yerinden çıkarılır ve daha sonrasında yerine protez disk takılarak hastanın eski fonksiyonlarını kazanması sağlanır.
Boyun Fıtığı İğne Tedavisi
İğne tedavisi, birçok kas-iskelet sistemi koşuluyla ilişkili kas gerginliğini, ağrıyı ve tetik noktalarını gidermede etkilidir. İğneleme, sıkışmış sinirler veya fıtıklaşmış disklerle ilişkili omurga ve sinir baskılarını azaltmada da etkili olabilir.
Bazı enjeksiyonlar, bölgedeki yanma hissinin de azaltılması adına antienflamatuar özellikler taşıyabilmektedir.
Boyun Fıtığı MR Görüntüsü
Boyun fıtığının tespit edilmesi ve tam konumu ile derecesinin anlaşılması için MR görüntüsü talep edilebilmektedir. Buna, boyun MR’ı yani servikal vertebra MR denir.
Bazı belirtiler ile doktora başvuran hastaların kesin tanısı bu yöntemle belirlenir. Şişmiş, hasar görmüş ya da patlamış fıtıkların bu yöntemle tespit edilmesi mümkündür.
Boyun Fıtığına İyi Gelen Yiyecekler
Boyun fıtığı olan kişiler, beslenmelerine dikkat ederek iyileşme sürecini olumlu etkileyebilirler. Beslenme, tek başına bir tedavi yöntemi olmasa da dikkat edilmesi gereken etkenlerden birisidir.
Tedavi sürecinde alkol ve tütün ürünlerinden uzak durmak, vücudunuzun gerekli besinleri emebilmesi ve dokulara yeterli oksijen sağlanması açısından önemlidir.
Lif oranı yüksek, yararlı yağlar olan ve antienflamatuar besinler genel olarak omurga sağlığı için yararlıdır. Bol sebze ve meyve, çiğ kuruyemiş ve su tüketimi genel sağlığınızı iyi etkileyecek şeylerden bazılarıdır.
Boyun Fıtığı Dudak Uyuşması
Yukarıda da belirtildiği üzere, boyundaki omurlarda meydana gelen fıtık, bölgedeki doku ve sinirlere baskı yapmaya başlar ise vücudun farklı bölgelerinde ağrı ve uyuşmalara sebep olabilmektedir.
Çok yaygın olmasa da hastaların bazıları, özellikle fıtığı ileri seviye olanlar, yüzde uyuşma ve karıncalanma olmasından şikâyet edebilmektedir. Bu uyuşma, dudaklarda da uyuşma hissedilmesine yol açabilir.
Boyun Fıtığı Korsesi
Omuzlardan takılarak, sırtın yukarı kısmına destek sağlayan boyun fıtığı korseleri bulmak mümkündür. Omurgaya ve sırttaki kaslara destek sağlayarak kişiyi doğru pozisyonda durmaya teşvik etmektedir. Ayrıca, sağladığı destek, omurlar üzerindeki baskının da hafiflemesini sağlayabilir.
Tek başına bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaması gerektiği gibi, bir doktora danışmadan kullanılmaması da önemlidir.
Boyun Fıtığı ve Düzleşmesi
Normal bir boynun yumuşak bir eğrisi vardır. Bununla birlikte, bir yaralanma nedeniyle veya boynunuz uzun süre kötü bir şekilde hizalanmasından kaynaklı olarak bu eğriyi kaybetmek mümkündür. Boynunuz eğrisini kaybederse, tüm vücudunuzun duruşunu etkileyebilir.
Boyun düzleşmesinden kaynaklı ağrılar zaman zaman boyun fıtığı ile karıştırılsa da ikisi birbirinden farklı rahatsızlıklardır.
Boyun eğrisini kaybettiğinde, boynun önündeki kasların esnekliği de azalır. Diğer kaslar, bu kaybı kapatmak için normalden fazla esneyebilirler.
Bu değişiklikler aşağıdaki gibi belirtilere neden olabilir:
Boynunuzda veya sırtınızda sertlik
Sınırlı hareket aralığı
Boyun ve parmaklarda ağrı
Kaslarda güçsüzleşme
Omurga şeklinde değişiklikler
Boyun Fıtığı Hacamat
Boyun fıtığına hacamat yaptıranlar ve bunun etkili bir tedavi yöntemi olduğunu savunanlar olsa da etkileri bilimsel araştırmalar ile kanıtlanmış bir yöntem değildir. Bu nedenle, alternatif tıp olarak nitelendirilmektedir.
Doktorlar, boyun fıtığı olan hastalara bu yöntemi önermediği gibi, uzmanlara danışmadan, bilimsel olmayan yöntemleri denememek gerekir.
Boyun Fıtığına İyi Gelen Sporlar
Yüzme, omurlarda meydana gelen fıtık belde de olsa boyunda da olsa etkili bir spordur. Yüzme esnasında vücudun su içerisinde olması, birçok farklı kas çalıştırılırken omurlara uygulanan baskının artmasının önüne geçmektedir.
Yüzmenin yanı sıra, doktorunuz tarafından önerilen ve ayakta yapılabilen sporlar da boyun fıtığına iyi gelebilmektedir.
Boyun Fıtığı Manuel Terapi
Fıtık tedavisinde uygulanan manuel terapinin ana hedefleri ağrı ve diğer semptomları azaltmak, duruşu geliştirmek, hareket kabiliyetini arttırmak, esnekliği arttırmak, kasları güçlendirmek ve dayanaklılığı arttırmaktır.
Manuel terapi sürecinde, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı, çeşitli egzersizler, masajlar, aletler ve soğuk/sıcak uygulamaları ile fıtığın olduğu bölgeye müdahale eder. Terapi seansının ötesinde, hastanın doğru durmaya alışması ve sağlıklı alışkanlıklar edinmesi sağlanır.
Sıkça Sorulan Sorular
Boyun fıtığı için hangi bölüme gidilir?
Tam bir tanı alabilmek ve tedavi olabilmek için fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümü ile beyin ve sinir cerrahisi bölümlerine gitmek gerekir.
Boyun fıtığı ağrısı evde nasıl geçer?
Ağrıların evde hafifletilmesi için doğru duruş, ağrı kesiciler, egzersizler, soğuk ve sıcak kompres gibi uygulamalar yapılabilir. Ancak, tedavinin kalıcı olması için doktora gitmek gerekir.
Boyun fıtığı ağrısı nasıl olur?
Boyun fıtığı ağrısı boyun bölgesinde yoğun olabildiği gibi sırt, omuz, kol bölgelerinde de şiddetli, boyundan yayılan ağrılar görmek mümkündür.
Boyun fıtığı ağrısı nasıl geçer?
Fıtık ağrısının geçmesi için tedavi olmak gerekir. İstirahat etmek, doğru pozisyonda durmak, antienfalamatuar ağrı kesiciler kullanmak ve egzersiz yapmak ağrıların hafifletilmesinde etkilidir.
Boyun fıtığı boğaz ağrısı yapar mı?
Fıtık, omurlardan geçen sinirler ve dokular üzerinde baskı yapıyorsa boğaz ağrısına sebep olabilir. Bu tarz durumlarda, fıtık ileri seviyede olabilir ve doktora görünmek gerekir.
Boyun fıtığı dilde uyuşma yapar mı?
İleri seviyede olan ve sinirler üzerinde baskı yapan fıtıklar dil de dahil olmak üzere, vücudun farklı yerlerinde uyuşmalara sebep olabilirler.
Boyun fıtığı geçer mi?
Boyun fıtığı, çoğu hastada kendiliğinden geçebilmektedir. Ancak, fıtığın ilerlemesi durumunda doktor tarafından belirlenen tedavi yöntemleri kullanılarak geçirilmesi gerekir.
Boyun fıtığı kol ağrısı nasıl geçer?
Anlık olarak ağrının geçirilmesi için doktorunuzun önerdiği ağrı kesiciyi kullanabilirsiniz. Ancak, kalıcı tedavi için sinirler üzerinde baskıya yol açan fıtığın tedavi edilmesi gerekir.
Boyun fıtığı mide bulantısı yapar mı?
Çok sık karşılaşılmasa da tedavi edilmeyen fıtıkların mide bulantısına sebep olması mümkündür.
Boyun fıtığı nasıl olur?
Boyundaki omurlar arasında yer alan disklerin içerisinde esnek, jelimsi maddeler bulunmaktadır. Bu disklerde meydana gelen yıpranmalar sonucu merkezdeki jelin dışarı doğru çıkması ile fıtık meydana gelir.
Boyun fıtığı olanlar hangi hareketleri yapmamalı?
Fıtığı olanlar, ağırlık kaldırmak, eğilmek, dönmek gibi omurdaki diskler üzerinde baskıya sebep olabilecek her türlü hareketten kaçınmalıdır.
Boyun fıtığı olanlar nasıl yatmalı?
Boyun fıtığı olanlar için en ideal yatma pozisyonu sırt üstü uzanmaktır. Bu pozisyon, boynun normalde durması gereken şekle en yakın olmasını sağlayan pozisyondur.
Boyun fıtığı yüzde uyuşma yapar mı?
İlerleyen fıtık vakalarında yüzde uyuşma olması mümkündür.
Boyun fıtığı çene ağrısı yapar mı?
Çevresindeki sinirleri ve dokuları sıkıştıran fıtıklar çene ağrısı yapabilir.
Boyun fıtığına iyi gelen ilaçlar
Diğer hastalıklarda da olduğu gibi, boyun fıtığı için ilaç kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız gerekir. Genellikle, antienflamatuar ağrı kesiciler reçete edilmektedir.
Boyun fıtığının belirtileri nelerdir?
Boyun bölgesinden etrafa, hatta üst vücuda ve kola yayılan ağrılar, üst vücudun farklı bölgelerinde uyuşma ya da karıncalanma hissi, kaslarda güçsüzlük ve el becerilerinde azalma boyun fıtığı belirtileri arasındadır.
Boyun fıtığı ameliyatı boynun neresinden yapılır?
Ameliyat esnasında, çoğunlukla, boynun sağ ön tarafında kesi yapılır. Ancak, cerrahın hangi elini kullandığına göre sol taraftan da yapılması mümkündür.
Boyun fıtığı ameliyatı nasıl yapılır?
Ameliyat esnasında, boynun ön kısmında açılan ufak bir kesikten fıtıklaşmış omura ulaşılır. Daha sonrasında mikroskop kullanılarak baskıya sebep olan fıtık parçaları alınır.
Boyun fıtığı baş ve göz ağrısı yapar mı?
Boyun fıtığı tedavi edilmez ise baş ve göz ağrısına yol açacak kadar kötüleşebilir.
Boyun fıtığı görme bozukluğu yapar mı?
Göze giden sinirleri sıkıştıran fıtıklar görme problemlerine sebep olacak kadar ilerleyebilir.
Boyun fıtığı kol ağrısı yapar mı?
Kol sinirlerinin geçtiği bölgede sıkışmaya sebep olan fıtık kol ağrısına yol açabilir.
Boyun fıtığı tansiyonu yükseltir mi?
Boyunda meydana gelen fıtığın, tansiyonda normalin dışında oynamalara sebep olması muhtemeldir fakat bu sorun fıtık tedavisinden sonra geçmektedir.
Boyun fıtığı patlarsa ne olur?
Boyun fıtığının patlaması, omur disklerinin içerisindeki jelimsi maddenin dışarı çıkması anlamına gelmektedir. Bu durumda, bölgedeki sinir ve dokularda sıkışıklık meydana gelir.
Boyun fıtığı tedavisi nasıl yapılır?
Ameliyatsız yöntemler kullanılarak uygulanılan tedavide fizik tedavi, ilaçlar, egzersizler ve istirahat kullanılmaktadır. Fıtığın ilerlemesi durumunda cerrahi müdahale ile tedavi gerçekleşmektedir.
Boyun fıtığına sıcak su torbası iyi gelir mi?
Sıcak su torbası kasların gevşemesini sağlayarak geçici bir rahatlama olmasını ve ağrıların hafiflemesini sağlayabilir.
Boyun fıtığı baş dönmesi yapar mı?
Fıtığın omurlarda oluşturduğu sıkışma, baş dönmesi yapabilir.
Boyun fıtığı için hangi doktora gidilir?
Hem fizik tedavi ve rehabilitasyon hem de beyin ve sinir cerrahisine gidilmesi gerekir.
Boyun fıtığı memede ağrı yapar mı?
Boyun fıtığı, meme de dahil olmak üzere vücudun özellikle üst bölümünde ağrı yapabilir.
Boyun fıtığında kol uyuşması nasıl geçer?
Fıtığın sinirler üzerinde yaptığı baskının azaltılması gerekir. Bunun içinde öncelikle ameliyatsız tedaviler denenir fakat uyuşma geçmez ise ameliyat gerekebilir.
Boyun fıtığı ağrısı nerelere vurur?
Özellikle boyun ve omuz bölgesi olmak üzere vücudun üst kısmında yer alan kol, baş, göğüs gibi birçok farklı bölgeye vurabilir.
Boyun fıtığı baş ağrısı nasıl geçer?
Doktorunuzun tarafından önerilen ağrı kesiciler ve özel egzersizler yaparak ağrıların hafifletilmesi sağlanabilir.
Boyun fıtığı denge kaybı yapar mı?
Fıtık nedeniyle omurlar arasından geçen sinirlerde baskı oluşabilir. Bu da denge kaybı gibi birçok probleme yol açabilmektedir.
Boyun fıtığı fizik tedavi nasıl yapılır?
Doktorlar, hastanın durumuna göre çeşitli egzersizler yaptırabilir, masaj terapisi yapabilir, sıcak ve soğuk kompresler uygular, çeşitli aletlerden yardım alabilir ve hastayı doğru vücut duruşları ile ilgili bilgilendirir.
Boyun fıtığı kola vurur mu?
Boyun fıtığından kaynaklı ağrılar genellikle tek bir kola vurabilmektedir.
Boyun fıtığı koltuk altında ağrı yapar mı?
Boyun fıtığı koltuk altında ağrı yapabilir.
Boyun fıtığına sıcak iyi gelir mi?
Öncelikle soğuk uygulama yaparak enflamasyon azaltılır ve sonrasında sıcak uygulama yapılır ise, doku ve kasların gevşemesi sağlanabilir. Böylece, ağrılarda da geçici bir hafifleme olacaktır.
Boyun fıtığında kolda güç kaybı uyuşma nasıl geçer?
Kolda güç kaybı ve uyuşma olması ciddi belirtiler arasındadır ve kesinlikle tedavi edilmelidir. Fizik tedavi yöntemleri tedavi için etkili olabilmektedir fakat bazı durumlarda ameliyat gerekebilir.
Boyun fıtığı ameliyatı ne kadar sürer?
Günümüzdeki teknolojik gelişmeler ve kullanılan teknikler sayesinde ameliyat süresi bir hayli azalmıştır. Ameliyat süresi, hastanın durumuna göre süre farklılık gösterse de genellikle yarım saat ile dört saat arasında olmaktadır.
Boyun fıtığı felç yapar mı?
Tedavi edilmeyen fıtıklar sinirler üzerinde gitgide daha fazla baskı oluşturmaya başlar. Bu durum hala tedavi edilmez ise felç yapma ihtimali bulunmaktadır.
Boyun fıtığı göze vurur mu?
Boyun fıtığı, göz ile bağlantılı sinirleri etkiliyor ise göze vurması mümkündür.
Boyun fıtığı kalp ağrısı yapar mı?
Genellikle kalp ağrısında ilk akla gelen sebep boyun fıtığı olmasa da altında yatan sebebin fıtık olması mümkündür.
Boyun fıtığına yakı iyi gelir mi?
Yakı ya da ısı bantları, ağrı olan bölgelerin gevşemesi için etkili olabilir. Soğuk kompres sonrası yakı yapmak geçici bir rahatlama sağlayabilir.
Boyun fıtığı ameliyatından sonra ağrılar ne kadar sürer?
Her ameliyatta olduğu gibi fıtık ameliyatlarından sonra da ağrılar olması normaldir. Bu ağrılar genellikle ilk birkaç gün içerisinde hafifler ve yaklaşık bir hafta içerisinde işe günlük hayatı etkilemeyecek boyuta gelebilir.
Boyun fıtığı halsizlik yapar mı?
Fıtıktan kaynaklı olan ağrılar ve diğer semptomlar hastanın halsiz hissetmesine neden olabilir. Ayrıca, kollarda güçsüzlük hissi de halsizlik hissine benzer bir his gibi gelebilir.
Boyun fıtığı patlamasında ameliyat şart mı?
Her hastanın durumu birbirinden farklı olduğu için doktorların gerekli değerlendirmeleri yaptıktan sonra tedavi yöntemine karar vermesi gerekir. Boyun fıtığı patlamış ise ameliyat yapılma ihtimali artabilir.
Boyun fıtığına yürüyüş iyi gelir mi?
Yürüyüş, bazı hastaların tedavi sürecinde iyi gelebilir. Ancak, her fıtık vakasında yürüyüş olumlu etkiler doğurmayabilir. Doktorunuzun önerdiği egzersiz planına bağlı kalmak önemlidir.
Zeytinyağı boyun fıtığına iyi gelir mi?
Halk arasında zeytinyağının kas ağrılarına iyi geldiği düşünülse de doktorlar tarafından önerilen yöntemler arasında değildir.
Boyun fıtığı ilerlerse ne olur?
Boyun fıtığının ilerlemesi durumunda fıtık omurlar ve sinirler üzerinde daha fazla baskı uygulamaya başlar. Bu da ciddi ağrılara, hissizleşme ve karıncalanmaya, hareket kısıtlamalarına ve daha fazla duruş bozukluğuna sebep olur.
Boyun fıtığı kendiliğinden geçer mi?
Çoğu durumda fıtık kendiliğinden geçebilmektedir. Kendiliğinden geçmeyen fıtıklar kesinlikle doktor gözetiminde tedavi edilmelidir.
Boyun fıtığı şişlik yapar mı?
Fıtık, özellikle enflamasyonun artması durumunda şişlik yapabilir.
Boyun fıtığına nöroloji mi bakar?
Boyun fıtığının hangi sinirleri etkilediğinin anlaşılması ve nasıl tedavi edilmesi gerektiğine karar verilmesi için nöroloji bölümüne de gidilmesi gerekebilir.
Boyun fıtığına sülük iyi gelir mi?
Sülük gibi alternatif yöntemlerin etkilerine dair bilimsel kanıtlar bulunmamaktadır. Bu nedenle de doktorlar tarafından önerilmemektedir.
Boyun fıtığına yüzde kaç rapor verilir?
Hastanın günlük hayatının ne kadar etkilendiğine ve tıbbi değerlendirmelerin sonucuna göre verilen raporun yüzdesi de farklılaşmaktadır.